Het begon met een keigoed idee. Voor degenen die het gemist hebben: De rechtspraak heeft ongeveer vijf jaar geleden het project KEI gelanceerd. Een project wat tot doel had de procedures te digitaliseren en te vereenvoudigen. KEI staat voor Kwaliteit En Innovatie en dat mag wat kosten: Een bedrag van 7 miljoen euro was er begroot voor deze modernisering. Toch bleek dit niet genoeg. De teller staat inmiddels zelfs op 200 miljoen. Al deze euro’s hebben echter niet de beoogde kwaliteit en innovatie opgeleverd. Het project wordt nu “gereset”, wat min of meer betekent dat het is mislukt.
Een project dat 7 miljoen had moeten kosten en uiteindelijk 200 miljoen kost zonder het doel te bereiken. Dat doet toch de wenkbrauwen rijzen. Helemaal omdat er de laatste tijd veel geluiden zijn dat de griffierechten te hoog zouden zijn en daarmee de toegang tot het recht blokkeren. Dus: er wordt aan de ene kant 200 miljoen verspild, terwijl er aan de andere kanten geen toegang tot het recht is omdat de griffierechten te hoog zijn. Dat zou je op zichzelf al het failliet van de rechtspraak kunnen noemen. Ook in financieel opzicht lijkt de rechtspraak bijna failliet: er is een negatief eigen vermogen van 25 miljoen gemeld.
Griffierecht. De vaste prijs die aan de rechtbank moet worden betaald als je een procedure start. Blokkeren griffierechten echt de toegang tot het recht? Soms wel. Neem een bedrijf dat voor € 501,- aan werkzaamheden heeft verricht. De factuur blijft onbetaald. Ook na herhaalde aanmaning geeft de wanbetaler niet thuis. Het griffierecht dat bij deze vordering aan de rechtbank moet worden betaald is € 476,-. Bijna net zo hoog als de vordering zelf dus. En dat griffierecht moet je eerst zelf betalen. Pas als je in het gelijk wordt gesteld moet de wanbetaler dit aan je terug betalen. Maar dan heb je ook nog het risico dat er niets te halen valt: een kale kip kun je immers niet plukken. In dat geval moet je dan ook nog de deurwaarderskosten zelf betalen en vaak heb je nog te maken met de kosten van juridische hulp. Kortom. Je kunt voor een factuur van € 501,- waarschijnlijk beter niet naar de rechter stappen: Zelfs als je gelijk krijgt, zijn de kosten(risico’s) te groot. Regelmatig geef ik dan ook het advies: verlies nemen en doorgaan.
Geen recht maar onrecht. Dat is toch eigenlijk te gek voor woorden. Wanbetalers kunnen zo ongestraft hun gang gaan omdat ze toch wel weten dat er geen procedure wordt gestart. Er zijn talloze bedrijven die hierdoor worden gedupeerd. Bedrijven die goed werk leveren, maar niet worden betaald.
Laten we hopen dat de rechtspraak zich niet tweemaal aan dezelfde KEI stoot. De beschikbare middelen kunnen in plaats daarvan worden ingezet voor een vernieuwd griffierechtenstelsel met minder blokkades voor de toegang tot de rechter. Ik ben alvast KEI enthousiast.
