Men kan een rechtspersoon oprichten om persoonlijke aansprakelijkheid te voorkomen. Handelingen worden dan verricht namens de rechtspersoon die vervolgens verantwoordelijk en aansprakelijk is. Bestuurders van een rechtspersoon hebben daarbij een grote mate van beleidsvrijheid, maar deze is niet onbegrensd. Wanneer is een bestuurder aansprakelijk?
Bestuurdersaansprakelijkheid buiten faillissement
De bestuurder is tegenover de rechtspersoon gehouden tot een behoorlijke taakvervulling. Van de bestuurder mag verwacht worden dat hij op zijn taak is berekend. Gebrek aan kennis of ervaring is derhalve geen grond voor opheffing van aansprakelijkheid. Wel is er pas sprake van aansprakelijkheid bij onmiskenbare tekortkoming. Dit is een tekortkoming die door elk redelijk en verstandig ondernemer als zodanig wordt beschouwd. De Hoge Raad is van mening dat een bestuurder alleen aansprakelijk gehouden kan worden indien hem een ernstig verwijt is te maken.
Het is alleen de rechtspersoon zelf die een bestuurder kan aanspreken. In geval van faillissement van de rechtspersoon is dit de curator, omdat deze dan bevoegd is voor de rechtspersoon op te treden. Derden kunnen de bestuurder alleen op grond van onrechtmatig handelen aanspreken. Hiervoor gelden de algemene eisen voor aanwezigheid van onrechtmatig handelen, zoals opgenomen in wet en jurisprudentie.
Bestuurdersaansprakelijkheid in geval van faillissement
Een bestuurder is jegens de boedel hoofdelijk aansprakelijk indien hij zijn taak kennelijk onbehoorlijk heeft vervuld en aannemelijk is dat dit een belangrijke oorzaak is van het faillissement. De vraag of de bestuurder zijn taak niet behoorlijk heeft vervuld moet beoordeeld worden naar hetgeen het bestuur voorzag of kon voorzien op het moment dat het die taak
vervulde. Volgens de Hoge Raad is sprake van onbehoorlijk bestuur als geen redelijk denkend bestuurder onder dezelfde omstandigheden zo gehandeld zou hebben.
Indien de bestuurder niet heeft voldaan aan de boekhoudverplichting en de publicatieplicht wordt aansprakelijkheid aangenomen behoudens te leveren tegenbewijs door de bestuurder.
Aan de rechter is de bevoegdheid gegeven om het bedrag waarvoor de bestuurder aansprakelijk is te verminderen indien dit bedrag hem gelet alle omstandigheden bovenmatig voorkomt.
De toetsing of er sprake is van onbehoorlijke taakvervulling is beperkt tot een periode van drie jaren voorafgaand aan het faillissement. Dit neemt niet weg dat de curator met betrekking tot de gehele periode een beroep kan doen op de regels die gelden voor bestuurdersaansprakelijkheid buiten faillissement.
Personen die formeel geen bestuurder zijn doch zich feitelijk als bestuurder gedragen vallen eveneens onder de bestuurdersaansprakelijkheid.
Aansprakelijkheid voor belastingschulden
In art. 36, 36a en 36b van de invorderingswet wordt bepaald dat de bestuurder van een rechtspersoon die is onderworpen aan de vennootschapsbelasting voor een belastingschuld aansprakelijk kan worden gesteld. Indien er betalingsonmacht is moet dit binnen 14 dagen nadat de bepaalde belastingen verschuldigd zijn aan de Belastingdienst zijn gemeld. Is dit niet gebeurd dan wordt uitgegaan van aansprakelijkheid. Is niet in strijd met de meldingsplicht gehandeld dan kan er nog sprake zijn van bestuurdersaansprakelijkheid vanwege kennelijk onbehoorlijk bestuur.
Onder voorwaarden heeft de bestuurder de gelegenheid aan te tonen dat hem geen verwijt kan worden gemaakt.
Conclusie
Een rechtspersoon beperkt de persoonlijke aansprakelijkheid in grote mate, doch sluit deze niet uit. Bij een onbehoorlijke taakvervulling kan een bestuurder aansprakelijk worden gesteld.
Desgewenst kunt u voor nader advies contact opnemen.
