Voor de praktijk nog al eens een relevante vraag. Bijvoorbeeld wanneer een vaste afnemer een aantal facturen nog heeft openstaan en er inmiddels weer een nieuwe overeenkomst gesloten is. Op dat moment is het vanuit bedrijfseconomische perspectief niet aantrekkelijk om zelf alvast aan de verplichtingen vanuit de overeenkomst te moeten voldoen. De vraag is immers of hier ooit wel betaling tegenover gaat staan. Toch kan het zijn dat is afgesproken dat u eerst aan uw verplichting moet voldoen. Bijvoorbeeld in geval van levering op een bepaald tijdstip, terwijl betaling pas verschuldigd is na levering. Dan bent u gehouden op de toegezegde datum te leveren. De openstaande facturen doen hier niets aan af. Tenzij… u een succesvol beroep doet op opschorting.
Dit houdt kort gezegd in: “ik eis nakoming en zal dan zelf nakomen”. Wanneer kan dit?
Criteria voor opschorting
Er zijn vier relevante criteria voor opschorting te onderscheiden:
1. Opeisbare vordering op de wederpartij
Voor een opeisbare vordering moet de wederpartij - in beginsel - in verzuim zijn. Relevant voor een opschortingsrecht is welke partij eerst dient te presteren. Uitgangspunt is dat de wederpartij van degene die het eerst moet nakomen zich kan beroepen op opschorting. Echter ook als vooraf redelijkerwijs duidelijk is dat de wederpartij niet zal nakomen, kan dit voldoende grond zijn voor opschorting.
Daarbij geldt dat als de vordering is voldaan, het opschortingsrecht automatisch komt te vervallen.
2. Voldoende samenhang om opschorting te rechtvaardigen
Er moet verder voldoende samenhang tussen vordering en verbintenis bestaan om deze te kunnen rechtvaardigen. Dit kan onder meer worden aangenomen als de verplichtingen verband houden met dezelfde onderliggende overeenkomst of als partijen regelmatig met elkaar zaken doen (zie inleiding). Afhankelijk van de mate van samenhang dient vervolgens te worden bepaald of opschorting gerechtvaardigd is.
3. Nakoming moet mogelijk zijn
Opschorting is niet mogelijk als de wederpartij simpelweg niet kan nakomen.
4. Redelijk en billijk
Een beroep op opschorting mag naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid niet onaanvaardbaar zijn. De opschorting moet bijvoorbeeld in redelijke verhouding staan met de reden hiervoor; Je kunt de levering van een huis niet opschorten omdat een barst in een ruit zit.
Gevolgen van opschorting
De opschorting heeft tot gevolg dat de opschortende partij zelf niet in verzuim kan raken als deze tekortschiet. Er is daarmee voor de wederpartij hierin ook geen grond om ontbinding en schadevergoeding te vorderen.
Met opschorting raakt de wederpartij in schuldeisersverzuim. Dit houdt in dat deze zelf niet kan opschorten. De nakomingsverplichting blijft dus in beginsel bestaan.
Opschorting is op zichzelf geen grond voor schadevergoeding. Een grond voor schadevergoeding is bijvoorbeeld een tekortkoming.
Risico
Van belang is dat een rechtsgeldig beroep op opschorting wordt gedaan. Blijkt de opschorting niet rechtsgeldig dan vervalt deze en ontstaat er in veel gevallen al snel een tekortkoming in de nakoming, omdat u zelf niet aan uw verplichtingen heeft voldaan.
Tips
Het is van belang redenen om de eigen verplichtingen op te schorten tijdig te signaleren. U wilt immers voorkomen dat verdere kosten worden gemaakt, terwijl de tegenprestatie uitblijft. Wees daarom alert op betalingsachterstanden, betalingsonmacht of andere tekortkomingen.
Met een tijdig beroep op opschorting kan dit worden voorkomen. Wees er wel zeker van dat het een rechtsgeldig beroep op opschorting is, zodat u niet het deksel op de neus krijgt.
U kunt in geval van een betalingsverplichting natuurlijk ook gewoon standaard een redelijk voorschot vragen.
