Als bedrijf investeer je in het ontwikkelen en toepassen van knowhow en informatie. Dergelijke kennis is waardevol: ze bepaalt je innovatieve vermogen en je concurrentiepositie op de markt. Het kan gaan om heel verschillende informatie, zoals technologische kennis, fabricagemethoden, recepten, maar ook complete bedrijfsplannen en marketingstrategieën.
Als ondernemer wil je natuurlijk niet dat deze informatie in andere handen terecht komt. Het is dus zaak een bedrijfsgeheim te beschermen.
Wat dat betreft is er goed nieuws: op 23 oktober 2018 is de Wet bescherming bedrijfsgeheimen (Wbb) in werking getreden. Deze nieuwe wet biedt meer mogelijkheden voor ondernemers om hun waardevolle informatie te beschermen.
In deze weblog ga ik in op de vragen: wat verstaat de wetgever precies onder een bedrijfsgeheim? Wanneer is er sprake van een onrechtmatig verkregen bedrijfsgeheim? Hoe verhoudt deze wet zich tot de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG)? En welke positie heeft de ‘’houder van een bedrijfsgeheim’’ in een juridische procedure?
Wat verstaat de wetgever onder een bedrijfsgeheim?
Om als ‘bedrijfsgeheim’ aangemerkt te worden, moet de informatie voldoen aan drie voorwaarden. Deze worden in artikel 1 van de van de Wbb genoemd.
1. Het moet in de eerste plaats gaan om geheime informatie. Dit betekent dat ze niet makkelijk toegankelijk is, ook niet voor deskundigen. Een bedrijfsgeheim, zegt de nieuwe wet, is ‘’niet algemeen bekend bij of gemakkelijk toegankelijk voor degenen binnen de kringen die zich gewoonlijk bezighouden met dergelijke informatie’’. Zo valt alledaagse informatie niet onder de definitie van een bedrijfsgeheim. Ook de ervaring en vaardigheden die werknemers opdoen tijdens de normale uitoefening van hun functie hoort er niet bij, zegt de Memorie van Toelichting onder verwijzing naar de Richtlijn. Interessant in dit verband is de verhouding van een eventueel geheimhoudingsbeding in de arbeidsovereenkomst tot de Wbb.
2. De informatie moet handelswaarde hebben. Daarbij gaat het om feitelijke en om potentiële handelswaarde. Een bedrijfsgeheim heeft bijvoorbeeld handelswaarde als het openbaar maken ervan schadelijk is voor je onderneming omdat het je concurrentiepositie verslechtert.
3. Een belangrijke voorwaarde is ook de derde: je moet als bedrijf ‘redelijke maatregelen’ hebben getroffen om de informatie geheim te houden. Deze maatregelen kunnen technisch, organisatorisch of contractueel van aard zijn. Te denken valt aan het opnemen van geheimhoudingsclausules in contracten en arbeidsovereenkomsten, het bepalen dat alleen sleutelfiguren toegang hebben tot de geheimen en allerlei digitale beschermingsmaatregelen zoals encryptie.
Wie met succes een beroep wil doen op de Wbb, moet dus niet alleen kunnen aantonen dat het om ‘’geheime’’ informatie met een handelswaarde gaat, maar ook dat hij de nodige maatregelen heeft getroffen om deze informatie te beschermen. Verstuur je regelmatig bedrijfsgeheimen via onbeveiligde e-mail, dan kan dit al betekenen dat je geen redelijke maatregelen hebt genomen.
Wanneer is er sprake van een onrechtmatig verkregen bedrijfsgeheim?
Als ondernemer word je door de wet aangemerkt als ‘’houder van het bedrijfsgeheim’’. De wet geeft een aantal gevallen wanneer een bedrijfsgeheim op onrechtmatige wijze wordt verkregen, gebruikt of openbaar gemaakt. Centraal daarbij staat het ontbreken van de toestemming van de houder.
Zo kan een derde onbevoegd toegang hebben gekregen tot documenten, voorwerpen of digitale bestanden. Ook gedrag dat in strijd is met een eerlijke handelspraktijk wordt door de wet onrechtmatig genoemd. Hierbij kan gedacht worden aan vergaande onderhandelingen over de aankoop van een product, waarbij de koper met behulp van misleidende informatie van jou of een van je werknemers het bedrijfsgeheim ontfutselt en er vervolgens zelf mee aan de haal gaat.
Bedrijven die last hebben van dit soort ‘’oneerlijke handelspraktijken’’ konden zich altijd al op geheimhoudingsbepalingen in hun contract beroepen. Was er (nog) geen contract, dan was je aangewezen op een beroep op onrechtmatige daad, maar de beoordeling daarvan bevond zich nogal eens in een schemergebied. Doordat de Wbb bepaalde activiteiten nu expliciet als onrechtmatig bestempelt, is het makkelijker geworden tegen de schending van je bedrijfsgeheim op te komen.
Niet onder het bedrijfsgeheim vallen –onder meer– eigen onafhankelijke ontdekkingen, zogeheten ‘’reverse engineering’’ (demontage of testen van een product om de voorwaarden waaraan het moet voldoen of de werking te achterhalen) of het verkrijgen van informatie die al publiek beschikbaar was.
Hoe verhoudt deze nieuwe wet zich tot de AVG?
Nu is de geldende privacywetgeving zoals de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) ook van invloed op vertrouwelijke informatie van je bedrijf. Hoe verhoudt de Wbb zich tot de AVG?
De AVG is van toepassing op verwerkingen van persoonsgegevens, terwijl een bedrijfsgeheim veel meer typen data omvat. Zodra een bedrijfsgeheim óók persoonsgegevens bevat, heb je als ondernemer naast de Wbb ook met de AVG te maken.
Zo heeft een betrokkene van wie de persoonsgegevens worden verwerkt een recht op inzage. Het feit dat iets een bedrijfsgeheim is, betekent niet automatisch dat zo’n recht op inzage kan worden geweigerd: in dat geval zal een belangenafweging moeten worden gemaakt. Het ligt niet voor de hand aan iemand die zijn persoonsgegevens wil inzien de auteursrechtelijk beschermde software mee te leveren. Eerder verstrek je de persoonsgegevens in een algemeen gangbaar format, zoals Excel.
Ook bij het sluiten van verwerkersovereenkomsten is het goed het verschil in typen vertrouwelijke data goed in de gaten te houden. De verwerkersovereenkomst borgt de vertrouwelijkheid van persoonsgegevens, níet die van bedrijfsgeheimen. De verplichtingen uit de AVG gelden namelijk niet voor niet-persoonsgegevens.
Bedrijfsgeheimen en juridische procedures
Tot slot: stel dat je als ondernemer in een juridische procedure verzeild raakt. Het is natuurlijk niet leuk als tijdens dat proces jouw bedrijfsgeheim openbaar wordt gemaakt. Immers, de procesvoering is in principe openbaar.
De houder van een bedrijfsgeheim die een procedure wil starten, moet zich dus afvragen welke risico’s er zijn dat vertrouwelijke informatie naar buiten komt.
Daarbij kan hij nu de hulp van de Wbb inroepen. De nieuwe wet regelt namelijk dat ook tijdens een gerechtelijke procedure bedrijfsgeheimen bewaard moeten kunnen blijven. Op verzoek van een partij kan de rechter bepaalde informatie als vertrouwelijk aanmerken. Zo kan de rechter bepalen dat de toegang tot het bedrijfsgeheim beperkt blijft tot een selecte groep personen. Hetzelfde geldt voor de zitting waarop het bedrijfsgeheim openbaar wordt gemaakt. Ook kan de rechter bevelen een niet-vertrouwelijke versie van de uitspraak te maken, waarin het bedrijfsgeheim is geschrapt.
Belangrijk is verder dat in de Wbb een proceskostenveroordeling is opgenomen. Het kan immers zijn dat degene die in een procedure over bedrijfsgeheimen in het gelijk wordt gesteld alsnog met hoge proceskosten blijft zitten. De rechter kan dan de verliezende partij veroordelen in de kosten die de winnende partij heeft moeten maken, voorzover dit redelijk en evenredig is.
